Σπήλαιο Καταφύκι

Το σπήλαιο Καταφύκι ή σπήλαιο Γεωρ. Μαρτίνου βρίσκεται στο νότιο άκρο της Γραφικής Δρυοπίδας στην τοποθεσία Φιρές σε υψόμετρο 190 μέτρων περίπου.
Οι Διάδρομοι του σπηλαίου έχουν μήκος 600 περίπου μέτρων και καλύπτουν έκταση 3500 τ.μ και η θερμοκρασία του είναι σταθερή στους 17c.
Το σπήλαιο Καταφύκι βρίσκεται κρυμμένο κάτω από το χωριό και αποτελεί το συνδετικό κρίκο του ανθρώπινου πολιτισμού µε το μεγαλείο της ακατάληπτης έµπνευσης της φύσης.
Το Βασικότερο Χαρακτηριστικό του σπηλαίου είναι ότι αποτελεί ένα ιδιαίτερο και εντυπωσιακό συνονθύλευα φυσικών στοών και τεχνιτών ανοιγμάτων.
Το φυσικό μέρος του σπηλαίου δημιουργήθηκε από υπόγειο χείμαρρο (που εικάζεται ότι διέτρεχε το σπήλαιο) ο οποίος έχει λαξεύσει τα υπόγεια τοιχώματα µε απαράμιλλο καλλιτεχνική δεξιοτεχνία, ενώ το τεχνητό μέρος δημιουργήθηκε για τις ανάγκες εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος.
Με αυτό τον τρόπο δικαιολογούνται και οι πολυάριθμες διακλαδώσεις είτε φυσικές, είτε τεχνητές, που εμφανίζονται σε όλη την έκταση του σπηλαίου.

Το σπήλαιο Καταφύκι αποτέλεσε στα βάθη της ιστορίας του καταφύγιο για τους κατοίκους του νησιού προκειμένου να προφυλαχτούν από επιθέσεις πειρατών, Φράγκων, Τούρκων και άλλων κατακτητών. Υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες ότι οι κάτοικοι μετά την Ανάσταση γιόρταζαν και χόρευαν στην "μεγάλη πλατεία".
Το σπήλαιο Καταφύκι απ' την αρχαιότητα κιόλας, πολύ πιθανόν, να χρησιμοποιούνταν ως ορυχείο ,καθώς την ίδια εποχή υπήρχαν πολλά ορυχεία μετάλλου στην Κύθνο. Υπάρχουν αναφορές ότι ήδη από το 1835 είχε ξεκινήσει η εξόρυξη του σιδήρου, ενώ σε νεότερα χρόνια απ' το 1910 ως το 1940 ξένες μεταλλευτικές εταιρείες το χρησιμοποιούσαν για την εξαγωγή του σιδήρου.
Στην οροφή της αίθουσας υπάρχουν μαστοειδείς πολύχρωμοι σταλακτίτες με πολύ εντυπωσιακά σχήματα. Σε αυτούς τους σταλακτίτες έχουν δοθεί ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικές ονομασίες και συγκεκριμένα "μέδουσα" ή "πολυέλαιος" ή "χταπόδι", "αρκουδάκι" και "έμβρυο" ενώ ο επιβλητικός σταλαγμίτης έχει πάρει το όνομα Πύργος της Βαβέλ.
Παρότι μόνο ένα μικρό τμήμα του σπηλαίου είναι προσβάσιμο, είναι ικανό να γοητεύσει και να συναρπάσει τους επισκέπτες του. Για να δείτε την διαδρομή προς το Σπήλαιο Καταφύκι στην Κύθνο απο τα δωμάτια μας στην Παναγία Κανάλα με τους χάρτες της Google κάντε κλίκ εδώ.